Heddlu mewn ysgolion

Trosolwg

Mae galw cynyddol ar ysgolion i gefnogi plant a theuluoedd ag anghenion cymdeithasol y tu hwnt i addysg, gan gynnwys diogelu, atal eithafiaeth a mynd i’r afael â thrais ymhlith pobl ifanc. Bu symud tuag at fwy o gydweithio rhwng asiantaethau, lle mae gweithwyr proffesiynol nad ydynt yn ymwneud ag addysg, gan gynnwys gweithwyr cymdeithasol , gweithwyr iechyd meddwl proffesiynol a’r heddlu wedi cael eu galw i amgylchedd yr ysgol.

Er bod swyddogion yr heddlu wedi bod â phresenoldeb mewn ysgolion y DU ers dros 70 mlynedd, mae eu niferoedd wedi cynyddu’n sylweddol dros amser, ar ôl bron dyblu yn ystod y flwyddyn ddiwethaf yn unig^[1]. Daw hyn er nad oes llawer o dystiolaeth ar gael i gefnogi eu heffeithiolrwydd wrth ddiogelu a dargyfeirio pobl ifanc rhag ymddygiad gwrthgymdeithasol, trais neu weithgaredd troseddol arall, ac felly mae wedi codi pryderon ynghylch yr effaith y gallai hyn ei chael ar hawliau a lles pobl ifanc. Pryder arbennig yw effaith yr heddlu yn yr ysgol ar fyfyrwyr BAME, yn dilyn adroddiadau eang o hiliaeth o fewn yr heddlu, ac a amlygwyd gan y niwed dwys a brofwyd gan Blentyn Q yn dilyn noeth-chwiliad amhriodol yn yr ysgol^[2].

Fodd bynnag, yn ôl pob golwg, mae amrywiaeth sylweddol o ran natur cyfraniad yr heddlu mewn ysgolion ledled y wlad. Yn ôl pob golwg, mae gan rai mwy o rôl gyswllt â chymunedau, mae rhai’n gweithio gydag ysgolion i gyflwyno gwersi ar ymddygiad a’r gyfraith, tra bod eraill wedi’u lleoli mewn ysgolion am ran helaeth o’u hamser.

Mae ymchwilwyr CASCADE yn gweithio ar y cyd â’r Sefydliad Polisi yng Ngholeg y Brenin, Llundain, sy’n arwain yr astudiaeth. Ariennir yr astudiaeth gan y Gronfa Gwaddol Ieuenctid, a’i nod yw gwerthuso effaith yr heddlu mewn ysgolion ar ystod o ganlyniadau i bobl ifanc, gan gynnwys ymddygiad troseddol, lles ac ymddiriedaeth a hyder yn yr heddlu.

Gweithgareddau a dulliau

Cwmpasu a mapio: Drwy gynnal cyfweliadau ac arolygon gyda’r rhai sy’n gwneud penderfyniadau a rheolwyr allweddol mewn heddluoedd ledled Cymru a Lloegr, byddwn yn creu darlun manwl o faint, natur a bwriad yr heddlu mewn ysgolion ledled Cymru a Lloegr.

Gwaith manwl: Byddwn yn cynnal cyfweliadau, grwpiau ffocws ac arsylwadau ymarfer gyda swyddogion yr heddlu mewn ysgolion, staff ysgolion a myfyrwyr mewn ysgolion mewn 10 heddlu cynrychioliadol. Bydd hyn yn ein helpu i ddeall sut mae’r heddlu mewn ysgolion yn gweithredu, sut mae’n cael ei reoli, a barn a phrofiadau’r rhai dan sylw. Byddwn yn creu model rhesymeg (neu ddiagram llif proses) ar gyfer sut mae ‘heddlu mewn ystafelloedd dosbarth’ a ‘heddlu mewn coridorau’ yn cael eu damcaniaethu i gynhyrchu eu canlyniadau arfaethedig.

Treialon o effeithiolrwydd: Yn seiliedig ar ganlyniadau ein gwaith cwmpasu a mapio, byddwn yn recriwtio ysgolion i ddau hapdreial rheoledig (RCT) peilot. Bydd un yn canolbwyntio ar ‘yr heddlu mewn ystafelloedd dosbarth’ a’r llall ar ddulliau ymyrryd ‘yr heddlu mewn coridorau’, i werthuso effaith pob dull o blismona mewn ysgolion ar ymddygiad troseddol.

Gweithredu a gwerthuso’r broses: Ochr yn ochr â’r hapdreialon rheoledig, byddwn yn treialu dulliau ar gyfer gwerthuso proses weithredu integredig (IPE). Bydd y gwaith hwn yn mesur dos, cyrhaeddiad a ffyddlondeb cyflwyno pob ymyrraeth gan heddlu mewn ysgolion, yn ogystal â gwerthuso tystiolaeth i gefnogi neu wrthbrofi’r model rhesymeg ymyrryd e.e. sut mae’n gweithio (neu beidio), sut mae’n effeithio ar fyfyrwyr mewn gwahanol gyd-destunau o wahanol gefndiroedd a pham.

Bydd y gwaith ymchwil hwn yn symud ymlaen i hapdreial rheoledig llawn o effeithiolrwydd a phroses weithredu integredig os yw’r cam peilot yn profi bod hyn yn briodol ac yn ymarferol.

1. The Runnymede Trust, 2023. Over-policed and under-protected: The road to Safer Schools. https://assets.website-files.com/61488f992b58e687f1108c7c/63c027251c4ddb3581daa9fb_Safer%20Schools%20Officers%20Briefing%20-%20FINAL.pdf
2. City and Hackney Safeguarding Children Partnership, 2022. Local Child Safeguarding Practice Review -Child Q. https://chscp.org.uk/wp-content/uploads/2022/03/Child-Q-PUBLISHED-14-March-22.pdf

Canfyddiadau

Mae’r ymchwil hwn yn parhau